Jest węglowodanem zapasowym wielu roślin. Pełni w roślinach rolę materiału zapasowego i jest drugim po skrobi najczęściej występującym cukrem zapasowym w świecie roślinnym. Ponadto pełni ona rolę prebiotyku, czyli składnika ułatwiającego rozwój korzystnych dla organizmu człowieka bakterii probiotycznych.

Cukier ten składa się zwykle z jednej reszty glukozy oraz od 2 do 60 reszt fruktozowych połączonych wiązaniem β-(2,1). Obecność tych wiązań powoduje, że inulina ma niską wartość kaloryczną, gdyż nie jest trawiona przez enzymy jelitowe człowieka, a tym samym pełni funkcję błonnika pokarmowego. Z tego powodu może być spożywana przez diabetyków, ponieważ nie wpływa na podniesienie poziomu glukozy we krwi. Niestrawiona inulina stymuluje w jelicie grubym wzrost i aktywność wielu bakterii probiotycznych, korzystnie oddziałujących na zdrowie człowieka. O liczbie reszt mówi stopień polimeryzacji (DP), który jest często używany do charakterystyki inuliny dostępnej w sprzedaży.

Obecna jest w ponad 36 tysiącach gatunków roślin, m.in. w pszenicy, cebuli, czosnku, porze, bananach, agawie. W większości z nich zawartość inuliny sięga zaledwie kilku procent. Głównym surowcem, z którego otrzymuje się na skalę przemysłową inulinę jest cykoria (Cichorium intybus), oprócz niej przemysłowe znaczenie mają również topinambur (Helianthus tuberosus) i dalia (Dahlia spp.). Surowce te zawierają około 20% inuliny.

Popularność inuliny wynika zarówno z jej właściwości funkcjonalnych, jak również z niezwykle interesujących właściwości żywieniowych. Cukier ten jest nietrawiony w górnym odcinku układu pokarmowego człowieka i w postaci nietkniętej trafia do jelita grubego. Ze względu na brak możliwości strawienia przez aparat enzymatyczny człowieka, został zaklasyfikowany jako rozpuszczalna frakcja błonnika. Inulina przyczynia się do przyspieszenia pasażu treści pokarmowych przez układ trawienny, zwiększa masę stolca, poprawia perystaltykę jelit, ułatwia wypróżnianie oraz zwiększa częstotliwość oddawania stolca. Jako prebiotyk wspiera rozwój bakterii probiotycznych, głownie z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus, inulina pośrednio wpływa na gospodarkę lipidową człowieka, wzrost przyswajalności mikro i makroelementów oraz odporność organizmu. Liczne badania pokazują, że obecność inuliny w diecie może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, co ma duże znaczenie w profilaktyce chorób układu krążenia. Spożywanie inuliny zwiększa gęstość mineralną kości, co zmniejsza ryzyko wystąpienia osteoporozy. W wielu badaniach wykazano również, że spożywanie inuliny może przyczynić się do obniżenia ryzyka wystąpienia raka okrężnicy. Przede wszystkim jednak związek ten może być stosowany jako składnik znacząco obniżający kaloryczność gotowych wyrobów bez utraty ich cech sensorycznych. Po spożyciu inulina wywołuje efekt sytości, co jest dodatkową zaletą zwłaszcza dla osób dbających o właściwą wagę oraz wspiera osoby odchudzające się w walce z głodem.

Oprócz wielu zalet, inulina cechuje się jedną wadą. Spożycie jej w ilości przekraczającej 20-30 gram na dobę może wywołać nieprzyjemne efekty, takie jak wzdęcia, bole brzucha, a nawet biegunki. Jednak stosowanie inuliny do 20 g u osób dorosłych nie wywołuje takich efektów. W związku z tym, że dodatek tego związku do produktów zwykle nie przekracza kilku procent praktycznie niemożliwe jest przekroczenie tej ilości. Należy dodać, że od strony prawnej nie ustalono żadnych limitów dotyczących spożycia inuliny.

Dla natywnej inuliny otrzymywanej z cykorii średni stopień polimeryzacji wynosi od 9 do 11, ma ona znikomą słodkość w stosunku do sacharozy i jest trudno rozpuszczalna w niskiej temperaturze.

Na rynku dostępne są również inne rodzaje inulin: